مقاومت یا رزیستور نام یکی از قطعات الکترونیکی دوپایه و کنشپذیر (مصرفکنندهٔ انرژی) است که به عنوان یکی از اجزای منفرد مدارهای الکترونیکی مقاومت الکتریکی مورد نیاز را ایجاد و اعمال میکند. در این مدارها، از مقاومت برای کم کردن جریان، تنظیم سطح سیگنالها، تقسیم ولتاژ یا موارد بسیار دیگری استفاده میشود. هنگامی که جریان الکتریکی از یک مقاومت عبور میکند، اختلاف ولتاژی بر اساس قانون اهم بین پایههای آن ایجاد میشود. شدت جریانی که از یک مقاومت عبور میکند، رابطهٔ مستقیمی با ولتاژ دو سَر آن مقاومت دارد. این رابطه توسط قانون اهم اینگونه نمایش داده میشود:
-
{displaystyle I={frac {V}{R}}}
در این معادله؛
-
R: مقدار مقاومت الکتریکی قطعهٔ مقاوم در یکای اهم.
-
V: اختلاف پتانسیل الکتریکی دو سر قطعهٔ مقاوم در یکای ولت.
-
I: جریان الکتریکی عبوری از همان شیء در یکای آمپر است.
نسبت{displaystyle {frac {V}{I}}} نسبتی است که بین ولتاژ دو سر مقاومت؛ (V)، و شدت جریان عبوری از آن؛ (I) پیوسته وجود دارد، و مقدار مقاومت نامیده میشود. این نسبت در مقاومتهای معمولی که با اندازههای مقدار مقاومتشان مشخص شدهاند، میتواند ثابت (مستقل از ولتاژ) در نظر گرفته شود.
مقاومتها که اجزای بسیار متداولی را در شبکههای الکتریکی و مدارهای الکترونیکی تشکیل میدهند، در تجهیزات الکترونیکی با حضوری که در همهجا دارند، بسیار کاربردی هستند. مقاومتهای کاربردی متداول میتوانند از ترکیبات و در اندازه و قیافههای متفاوت و همچنین بهصورت سیم مقاومتی (سیمی که از جنس آلیاژی با مقاومت حرارتی بالا مانند آلیاژ نیکل و کروم باشد) ساخته شود. مقاومتها در داخل تراشهها هم بهکار رفتهاند؛ بهویژه در دستگاههای آنالوگ که مقاومتها میتوانند با مدار چاپی و مدار ترکیبی یکپارچه شوند.
کارکرد الکتریکی یک قطعهٔ مقاومتکننده با مقدار مقاومتی مشخص میشود که در یک مدار ایجاد میکند. مقاومتهای عادی و تجاری با بیش از نه مرتبه بزرگی ساخته میشود. (مقاومتهای بسیار پائین نزدیک صفر و بسیار بالانزدیک به بینهایت مصرف تجاری ندارند.) در یک طراحی الکترونیکی، مقدار اسمی یک مقاومت مقداری است که با توجه به تلرانس ساخت و تولید مقاومتها در نظر گرفته شده است که مطابق با کاربرد ویژهٔ مورد نیاز آن انتخاب میشود. ضریب دمایی میزان مقاومت هم ممکن است در برخی از برنامههای کاربردی دقیق در نظر گرفته شود. مقاومتهای کاربردی همچنین از دیدگاه میزان ماکزیمم توان آن مشخص میشود تا از استفادهٔ بیش از حد توان پیشبینیشده که سبب گرم شدن مقاومت و اتلاف انرژی و نهایتاً اینکه میتواند باعث از کار افتادن (سوختن) آن شود، جلوگیری کند.
این نگرانی عمدهای در طراحی و برنامههای کاربردی الکترونیک است. مقاومتهای با میزان توان بالا از لحاظ فیزیکی بزرگتر هستند و ممکن است به گرماخور نیاز پیدا کنند. در مدارهای با ولتاژ بالا، لازم است که دقت و بررّسی بیشتری به حدّاکثر ولتاژی در نظر گرفته شود که میتوان مقاوت را در آن به کار گرفت.
مقاومتهای کاربردی یک القاوری سَری و یک ظرفیت خازنی موازی کوچک دارند. این خصوصیات میتواند در کاربردهای آن با فرکانس بالا نقش مهمی را ایفاء کند. در یک تقویتکننده یا یک پیش تقویتکننده با نویز پایین، مشخصات نویز یک مقاومت ممکن است مسئلهساز باشد. القاوری ناخواسته، نویز بیش از حد و ضریب دمایی بسیار وابسته به فناوری استفاده شده در ساخت و تولید مقاومت کاربرد دارند. در حالت عادی، این عوامل برای خانوادهٔ خاصی از مقاومتهای تولید شده برای استفادهٔ در یک فناوری خاص اختصاص مییابد. خانوادهای از مقاومتهای مجزّا هم طبق فاکتور فرمشی به وجود آمدهاست که اندازهٔ دستگاه و موقعیت رساناها (یا هر دو) آن را متناسب با ساخت و تولید کاربردی مدارها در نظر میگیرد.